อนุสาวรีย์ท้าวสุรนารีตั้งอยู่ที่ถนนราชดำเนิน ตำบลในเมือง อำเภอเมืองนครราชสีมา จังหวัดนครราชสีมา สร้างขึ้นเมื่อปี พ.ศ. 2477 เพื่อเป็นอนุสรณ์รำลึกถึงวีรกรรมอันยิ่งใหญ่ของท้าวสุรนารี หรือที่รู้จักกันดีในชื่อของ ย่าโม วีรสตรีไทยที่ถูกยกย่องในเรื่องของความดีและเป็นวีรสตรีสามัญชนคนแรกของประเทศที่มีอนุสาวรีย์นี้ โดยรูปหล่อที่อนุสาวรีย์นั้นจะทำจากทองแดงรมดำสูง 185 เซนติเมตร
หนัก 325 กิโลกรัม ประดิษฐานอยู่บนฐานไพที สี่เหลี่ยมย่อมุมไม้สิบสองสูงกว่า 250 เซนติเมตร มีเครื่องประดับแต่งกายด้วยเครื่องยศพระราชทานในท่ายืน มือขวาจะกุมดาบ ปลายดาบจะจรดพื้น มือซ้ายท้าวสะเอว หันหน้าไปทางด้านทิศตะวันตก ที่เป็นที่ตั้งของกรุงเทพฯ นั่นเอง ภายในรูปหล่อจะบรรจุอัฐิของท้าวสุรนารีเอาไว้ ประวัติของท้าวสุรนารีที่เป็นที่กล่าวขานกันมานั้น คือ เมื่อก่อนนั้น ท่านจะมีนามเดิมว่า คุณหญิงโม เป็นภรรยาปลัดเมืองนครราชสีมา จนเมื่อในปี พ.ศ. 2369 เจ้าอนุวงศ์แห่งเวียงจันทน์ ยกทัพยึดเมืองโคราช คุณหญิงโมเลยได้รวบรวมชาวบ้านเข้าสู้รบและต่อต้านกองทัพเจ้าอนุวงศ์ไว้ไม่ให้ยกมาตีกรุงเทพฯ ได้สำเร็จ ในหลวงรัชกาลที่ 7 เลยสถาปนาคุณหญิงโมเป็น ท้าวสุรนารี เลยทำให้ ย่าโม กลายเป็นสัญลักษณ์ของชาวโคราชตั้งแต่นั้นเป็นต้นมา และเป็นอีกชื่อเรียกของเมืองโคราช ว่า เมืองย่าโม นั่นเอง โดยทุกปีวันที่ 23 มีนาคม ถึง วันที่ 3 เมษายน จะมีการจัดงานวันฉลองชัยชนะของท้าวสุรนารี ณ บริเวณหน้าศาลากลางจังหวัด ที่จะเปิดให้นักท่องเที่ยวสามารถร่วมงานได้ แต่สิ่งที่ขาดไม่ได้เลยเมื่อมาโคราช คือ จะต้องลอดซุ้มประตูชุมพลที่อยู่หลังอนุสาวรีย์ค่ะ เพราะเชื่อกันว่าถ้าลอดประตูนี้ 1 ครั้ง จะได้กลับมาโคราชอีกในเร็วๆ นี้ แต่ถ้าลอด 2 ครั้งจะได้มาทำงานหรือมาอยู่ที่โคราช ถ้าลอดถึง 3 ครั้งก็จะได้คู่ครองคู่ชีวิตเป็นชาวโคราช ประตูชุมพล นั้นใช้สำหรับลอบดูข้าศึกด้านนอกและมีบันไดขึ้นไปยังหอรบ เมื่อก่อนนั้น กำแพงเมืองนั้นได้มีการสร้างล้อมรอบเมืองโคราชไว้ โดยจะมีคูน้ำคู่ขนานกันไป โดยเป็นปราการเพื่อป้องกันเมืองโคราชจากข้าศึก ศัตรูมาแต่ช้านาน ใครที่ได้แวะเวียนไป โคราช ก็อย่าลืม ไปลอดซุ้ม และกราบสักการะ อนุสาวรีย์ท้าวสุรนารี กัน